- ORIENTALIS Ecclesiae Codex Canonum
- ORIENTALIS Ecclesiae Codex Canonuma Codice Ecclesiae universae seu Catholicae, quô usus olim Oriens, et quem Occidens in Latinum vertit, distinctus, editus a Graecis est habitâ Synodô Constantinopoli in Trullo. Quod cum non attenderet Perronius Cardin. in Respons. ad Magnae Britanniae Regem. l. 1. c. 53. Christophorum Iustellum (qui Codicem Ecclesiae Catholicae restituit et vulgavit A. C. 1610.) imperitiae et male fidei sine causa arguit, quod in Codicem Univ. Ecclesiae Sardicenses Canones non retulerit. Cum certissimum sit, verba sunt filii (qui eundem Codicem iterum publici iurisfecit A. C. 1661. in Bibl. Iuris Canon. Veter. additis Canonibus Ephesinis et Chalcedonensibus) ut ut omnes eruditi nôrunt, Codicem Ecclesiae Universae non debere confundi cum eo, qui nunc Orientalis Ecclesiae Codex dicitur, qui a Ioanne Tilio editus est primum Lutetiae, Anno 1540. ex MS. codice Ecclesiae Pictaviensis; unde illius summi Viri tota argumentationis strues corruat necesse est, cum falso innitatur fundamento. Et certe non erat, cur in Iustello genuinum infringeret, ob canones Sardicenses; cum inter emunctae naris viros compertissimum sit, Synodi Sardicensis Canones in illo primario Codice non exstitisse. Huius adsertionis testis idoneus Dionysius Exiguus etc. Constat autem Orientalis Ecclesiae Codex, ex Codice Canonum Ecclesiae Universae, dein Additionibus iis, quas ipse Can. 2. refert, quem editio Parisiensis satis prolixum Graece et Latine repraesentat. E quo patet, multa a Trullanis Patribus Codici Eccl. Univ. esse addita, post Iustinianum Imperator. nempe Canones, qui vulgo Apostolici dicuntur, Canones Sardicenses, et Canones africanorum Conciliorum. Porro Episcoporum et Patrum et Patriarcharum quorundam Canones Epistolasque, quia idem ab Occidentalibus factum videbant: Quae additamenta, ex editione Parisiensi A. C. 1620. cum Balsamonis Commentariis, erudito Lectori exhibet Gerh. von Mastricht Histor. Iuris Eccl. num. 189. Editus vero est Codex hic, ut dictum, a Tilio primum; dein ab Elia Ehingero, ex Bibliotheca Augustana, Witebergae, A. C. 1614. tandem Parisiis A. C. 1620. Commentariis eum illustrârunt Zonaras et Balsamo. Hoc autem inprimis de illo observat praefatus Mastricht, in eum primum sententias Patrum recipi et Canonibus exaequari coepisse; postquam in Occidente Cresconius, Pontificum Romanorum Decretales, Canonibus primus miscuisset; nisi quod Ioannes Scholasticus Basilii Canones suo Nomocanoni addiderit. Confirmatus Codex est Synodo Nicaenâ II. circa quod tempus et in Occidente sua incrementa habuit Ius Canonicum, ut videre est apud praefatum Auctorem, qui utriusque Iuris Historiam accurate persequitur d. l.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.